Facebook

Odsłonięcie tablicy upamiętniającej żołnierzy Batalionu „Zośka”, uczestników Akcji „Jula”

W dniu 13 maja 2023 r. przy zabytkowej strażnicy kolejowej położonej pomiędzy Tryńczą a Chodaczowem na Podkarpaciu odbyło się uroczyste odsłonięcie pamiątkowej tablicy poświęconej żołnierzom 2. kompanii „Rudy” Batalionu „Zośka”, którzy w nocy z 5/6 kwietnia 1944 r. wysadzali most na Wisłoku.

 

To tutaj żołnierze Kedywu Armii Krajowej wykonali akcję o kryptonimie „Jula” polegającą na uderzeniu na tyłach frontu wschodniego, która za cel miała zniszczyć przeprawy kolejowe na niemieckich liniach komunikacyjnych. Tego dnia doszło do ataku na dwa wytypowane obiekty:

  • most kolejowy na rzece Wisłok w pobliżu Tryńczy, na linii kolejowej Przeworsk- Rozwadów;
  • przepust kolejowy w pobliżu Rogóżna na linii kolejowej Rzeszów-Przeworsk.

 

Atakiem na most na Wisłoku dowodził Jerzy Jagiełło ps. „Florian”, jego zastępcą został Jerzy Grundman ps. „Jurras”. Pozostali członkowie zespołu to: Zbigniew Biliński ps. „Bill”, Zygmunt Brzosko ps. „Nowina”, Bogdan Kokosiński „Matros”, Wojciech Morbitzer ps. „Cis”, Andrzej Pawlicki ps. „Garda”, Zbigniew Polak ps. „Ryś”, Jan Reutt „Mietek”, Jan Romocki ps. „Bonawentura”, Andrzej Sobolewski ps. „Dan”, „Okura”, Zdzisław Unieszowski ps. „Kobra” oraz Witold Winnicki ps. „Pik”.

 

Most na Wisłoku wprawdzie nie został całkowicie zniszczony, wytrzymał jeden nierozcięty pas konstrukcyjny, to jednak uszkodzenia okazały się na tyle poważne, że uniemożliwiły ruch kolejowy na kolejne 48 godzin.

 

To właśnie przy starym moście kolejowym, który dziś wyłączony jest z użytkowania, a także przy odnowionej strażnicy granicznej z 1905 r. odbyły się główne uroczystości upamiętniające tamte wydarzenia.

 

Uroczystości zainicjowane przez Społeczny Komitet Opieki nad Grobami Poległych Żołnierzy Batalionów „Zośka” i „Parasol” miały podniosły charakter i odbyły się z oprawą żołnierzy 14. Dywizjonu artylerii samobieżnej z Jarosławia na czele z dowódcą ppłk Wojciechem Drapałą.

 

Odsłonięcie pamiątkowej tablicy poprzedziła msza św. polowa odprawiona w intencji Bohaterów „Akcji Jula” przez ks. prałata Mariana Boho. Po mszy św. nastąpiło podniesienie flagi państwowej na maszt, orkiestra dęta odegrała hymn państwowy, a następnie wójt gminy Tryńcza Ryszard Jędruch oraz Anna Roczkowska i Grażyna Krysiak – członkinie zarządu Społecznego Komitetu Opieki nad Grobami Poległych Żołnierzy Batalionów „Zośka” i „Parasol” oficjalnie odsłonili kamień z nazwiskami uczestników akcji, który stanął w miejscu, gdzie prawie 80 lat temu odbyły się opisane wydarzenia.

 

Kolejnym punktem uroczystości było odczytanie przez por. Macieja Kołodzieja apelu pamięci oraz salwa honorowa w wykonaniu żołnierzy 14. DAS w Jarosławiu. Następnie delegacje złożyły biało – czerwone wiązanki pod tablicą.

 

W uroczystości poza mieszkańcami, przedstawicielami miejscowego samorządu, żołnierzy z Jarosławia, przedstawicieli Wojsk Obrony Terytorialnej, licznie uczestniczyli także uczniowie z okolicznych szkół wystawiając poczty sztandarowe, nauczyciele, harcerze, orkiestra dęta pod kierownictwem Piotra Chmury, strażacy z jednostek OSP, Zespół “Jagiellanie”, a także Młodzieżowe Drużyn Pożarnicze.

 

Obecny był również Łukasz Polak, wnuk Zbigniewa Polaka ps. „Ryś”, który w „Akcji Jula” wyznaczony był do zaminowania południowej strony mostu.

 

Odsłonięciu kamienia uczestniczyło otwarcie wystawy poświęconej bohaterom „Akcji Jula”, która dostępna jest do zwiedzania w strażnicy kolejowej.

 

Bardzo dziękujemy wójtowi gmina Tryńcza Ryszardowi Jędruchowi oraz jego pracownikom za gościnność i pomoc w organizacji uroczystości.

Dziękujemy też Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego za przyznanie dotacji, dzięki której mogliśmy wykonać pamiątkowy kamień, a także przygotować wystawę upamiętniającą żołnierzy Batalionu „Zośka” – uczestników „Akcji Jula”.

Dziękujemy Granity Skwara im. Stefana Skwary za perfekcyjne wykonanie, bezpieczne dostarczenie i zamontowanie pamiątkowej tablicy przy starym moście i strażnicy granicznej na Wisłoku.

 

Zadanie “Upamiętnienie Akcji dywersyjnej “JULA” wykonanej przez żołnierzy Batalionu AK “ZOŚKA” na Podkarpaciu wiosną 1944 r. ” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

 

Zdjęcia udostępnione przez Urząd Gminy Tryńcza.

KWESTA ON-LINE